Życiorys
Urodził się w rodzinie nauczycielskiej jako syn Józefa.Jego ojciec walczył w 1939 r.w stopniu podporucznika w SGO Polesie.Po 17 września dostał się do niewoli radzieckiej.Wraz z kilkoma kolegami udało mu się uciec z kolumny prowadzonej na Smoleńsk i po zamianie ubrania na cywilne powrócił do Pińska.W obawie przed deportacją do Kazachstanu wyjechał z rodziną do swoich rodziców mieszkających w Przemyślu,a następnie w głąb niemieckiej strefy okupacyjnej.Pozostałą część okupacji Ryszard Kapuściński wraz z rodzicami spędził w Sierakowie,w Puszczy Kampinoskiej,koło wsi Palmiry oraz w Świdrze(obecnie w granicach Otwocka).Debiutował poetycko w wieku 17 lat w tygodniku Dziś i Jutro.W 1950 r.zdał maturę w warszawskim liceum im.Stanisława Staszica.W latach 1953-1981 był członkiem PZPR.W 1955 r.ukończył studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego i rozpoczął pracę(początkowo jako goniec)w redakcji Sztandaru Młodych.W 1956 r.otrzymał pierwszą nagrodę Złoty Krzyż Zasługi za reportaż To też jest prawda o Nowej Hucie,opisujący trudne warunki życia robotników na budowie kombinatu.W tym samym roku odbył swą pierwszą podróż pozaeuropejską do Indii.Odszedł z gazety w 1958 r.odwołany przez redakcję za poparcie dla krytycznego wobec władzy tygodnika Po Prostu.Przeniósł się do Polityki.Od 1962 r.pracował dla PAP jako stały korespondent zagraniczny w Afryce,Ameryce Łacińskiej i Azji.Dokumentował upadek cesarstwa w Etiopii i Iranie.Od 1974 r.w tygodniku Kultura.Przełożył na język polski Dziennik z Boliwii Che Guevary.Był zaprzyjaźniony z Salvadorem Allende.W 1987 r.Royal Court Theatre w Londynie wystawił sceniczną adaptację jego książki Cesarz,opisującej upadek reżimu Hajle Syllasje I w Etiopii(wystawiany potem także w kraju).W 1996 r.wyróżniony nagrodą imienia Jana Parandowskiego,w 1999 r.otrzymał„Ikara”.Wybrany przez środowisko dziennikarskie Dziennikarzem wieku w plebiscycie miesięcznika Press.Laureat Nagrody im.Dariusza Fikusa za rok 2004.Doktor honoris causa Uniwersytetu Śląskiego(17 października 1997),Uniwersytetu Wrocławskiego(2001 r.)Uniwersytetu Jagiellońskiego(2004 r.) i Gdańskiego(29 stycznia 2004).Łącznie otrzymał ponad 40 nagród i wyróżnień.Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.Zmarł 23 stycznia 2007 w wieku 74 lat,po rozległym zawale serca,na oddziale kardiochirurgii szpitala przy ul.Banacha w Warszawie.Jego śmierci poświęcone zostało dużo miejsca zarówno w polskich jak i światowych mediach.Na pierwszych stronach swych wydań pisały o Kapuścińskim największe gazety,jak New York Times,Le Monde czy El Pais.Na ręce ambasadora RP w Hiszpanii kondolencje z powodu śmierci pisarza złożyła hiszpańska para królewska oraz książę Asturii.To cios dla polskiej literatury,dla polskiej kultury tak o śmierci Ryszarda Kapuścińskiego mówił w rozmowie z dziennikarzami w tureckim Adampolu prezydent Lech Kaczyński.Msza święta żałobna rozpoczęła pogrzeb 31 stycznia 2007 o godz.11 w Bazylice Świętego Krzyża w Warszawie.Przewodniczył jej prymas Polski kard.Józef Glemp.Mszę koncelebrowali m.in.kapelan Rodzin Katyńskich ks.prałat Zdzisław Peszkowski,kapelan prezydenta RP,ks.prałat Roman Indrzejczyk i ks.Adam Boniecki z„Tygodnika Powszechnego”.Homilię prymasa odczytał ksiądz Piotr Pawlukiewicz.
Współpraca z wywiadem PRL
27 maja 2007 tygodnik„Newsweek Polska”w artykule Igora Ryciaka ujawnił,że Kapuściński od 1965 do 1972(lub 1977)roku współpracował z wywiadem PRL.W IPN odnalazły się analizy odwiedzanych przez niego krajów i pisane przez niego opisy kilku osób,z którymi się spotykał.Żona,Alicja Kapuścińska,twierdzi natomiast,że mąż nie przejmował się rejestracją(jako współpracownika)przez SB,utrzymując,że wszyscy wyjeżdżający za granicę dziennikarze są umieszczeni w tych aktach jako potencjalni informatorzy.
Życie prywatne
W październiku 2016 r.uchylono zakaz publikacji rozdziału o kobietach w życiu Ryszarda Kapuścińskiego w ewentualnych wznowieniach jego biografii pióra Artura Domosławskiego.
Bibliografia podmiotowa
Kapuściński przez wiele lat publikował w„Czytelniku”,pod koniec życia w„Znaku”.
Przed jego śmiercią ukazały się:
- 1962 r.Busz po polsku
- 1963 r.Czarne gwiazdy
- 1968 r.Kirgiz schodzi z konia
- 1969 r.Gdyby cała Afryka
- 1969 r.Che Guevara Dziennik z Boliwii(przekład i przypisy R.Kapuścińskiego)
- 1970 r.Dlaczego zginął Karl von Spreti?
- 1975 r.Chrystus z karabinem na ramieniu
- 1976 r.Jeszcze dzień życia
- 1978 r.Wojna futbolowa
- 1978 r.Cesarz
- 1982 r.Szachinszach
- 1986 r.Notes(tomik wierszy)
- 1988 r.Wrzenie świata(zbiór)
- 1990 r.Lapidarium
- 1993 r.Imperium
- 1995 r.Lapidarium II
- 1997 r. Lapidarium III
- 1998 r.Heban
- 2000 r.Lapidarium IV
- 2000 r.Z Afryki(album fotograficzny)
- 2001 r.Lapidarium V
- 2003 r.Autoportret reportera
- 2004 r.Podróże z Herodotem
- 2006 r.Prawa natury(tomik wierszy)
- 2006 r.Ten Inny
- 2007 r. Lapidarium VI
Po śmierci autora wydano:
- 2007 r.Rwący nurt historii.Zapiski o XX i XXI wieku
- 2008 r.Dałem głos ubogim
- 2012 r.Pisanie
- 2013 r.To nie jest zawód dla cyników
W 2008 r.„Agora”w serii Biblioteka Gazety Wyborczej opublikowała Dzieła Wybrane Ryszarda Kapuścińskiego obejmujące 16 tomów 12 książek(w tym Wiersze zebrane) i 4 książki mówione.Wszystkie książki zostały opatrzone esejami znanych pisarzy.
Nagrody i odznaczenia
Nagrody i tytuły,które otrzymał Ryszard Kapuściński
| |
|---|---|
1956 r.
|
|
1959 r.
|
|
1967 r.
|
|
1974 r.
|
|
1975 r.
|
|
1976 r.
|
|
1978 r.
|
|
1980 r.
|
|
1983 r.
|
|
1990 r.
|
|
1994 r.
|
|
1995 r.
|
|
1996 r.
|
|
1997 r.
|
|
1999 r.
|
|
2000 r.
|
|
2001 r.
|
|
2002 r.
|
|
2003 r.
|
|
2004 r.
|
|
2005 r.
|
|
Upamiętnienie
Od 2010 r.przyznawana jest Nagroda im.Ryszarda Kapuścińskiego za najlepsze książki reporterskie.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz