Nina Andrycz

Ur.11 listopada 1912 w Brześciu Litewskim;zm.31 stycznia 2014 w Warszawie polska aktorka teatralna,filmowa i telewizyjna,recytatorka oraz poetka i pisarka.
Życiorys
Młodość
Studiowała prawo na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie i historię na Uniwersytecie Warszawskim.Studiów tych nie ukończyła.Absolwentka warszawskiego Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej(1934 r.)
Debiut w teatrze
W teatrze zadebiutowała 16 listopada 1934.W latach 1934–1935 pracowała w Teatrze na Pohulance w Wilnie.Aktorka warszawskiego Teatru Polskiego(od 1935 do 2004 r.z przerwą w latach 1939-1945).W czasie II wojny światowej była kelnerką.
Role teatralne
Była obsadzana w rolach głównych w dramatach klasycznych i romantycznych,m.in.Solange w:Lecie w Nohant"(1935 r.)Lukrecji Borgii w sztuce"Cezar i człowiek"(1937 r.)Szimeny w"Cydzie"Corneille'a(1948 r.)tytułowej w"Marii Stuart"w dramacie Słowackiego(1958 r.)Elżbiety w"Don Carlosie"Schillera(1960 r.)Królowej Małgorzaty w"Ryszardzie III"Shakespeare'a(1993 r.)Starej w"Krzesłach"Ionesco(1995 r.)Klary Zachanassian w spektaklu"Wizyta starszej pani"Dürrenmatta(1998 r.)Jej nazwisko kojarzone jest głównie z rolami królowych(Maria Stuart u Słowackiego,Elżbieta w"Marii Stuart"Schillera,Królowa w"Don Carlosie")lub arystokratek i heroin(Szimena w"Cydzie",Lady Milford w"Intrydze i miłości",Izabela Łęcka w"Lalce").Wpływa na to sposób jej gry,pełen patosu i arystokratycznej maniery.
Działalność po 1945 r.
W okresie powojennym była uczennicą polskiego antropozofa i mistyka,Roberta Waltera z Komorowa,pod którego kierunkiem zgłębiała ezoterykę.Wydała tomiki poezji"To teatr"(1983 r.)"Róża dla nikogo"(1989 r.) i "Rzeka bez nazwy"(1999 r.)oraz krypto biograficzną powieść"My rozdwojeni"(1992 r.)w której opisała drastyczne początki swojej kariery.Poświęcono jej film dokumentalny"Już nie mogę przestać być damą"(1996 r.)8 marca 2009 został wyemitowany reportaż o artystce w programie"Uwaga Kulisy sławy".W 2011 roku wystąpiła w pierwszej dotąd produkcji teatralnej realizowanej w technologii 3D,musicalu opowiadającym losy Poli Negri pod tytułem"Polita",w reżyserii Janusza Józefowicza.Nina Andrycz wcieliła się w postać Sarah Bernhardt.W 2013 roku ukazała się jej książka pt."Patrzę i wspominam".
Życie prywatne
Od 1947 do 1968 r.jej mężem był Józef Cyrankiewicz,ówczesny premier PRL.Była bezdzietna z wyboru.
Śmierć i pogrzeb
Zmarła nad ranem po trzytygodniowym pobycie w szpitalu na warszawskim Powiślu z powodu niewydolności krążeniowo-oddechowej w piątek 31 stycznia 2014 roku w wieku 101 lat.Pogrzeb Niny Andrycz odbył się 10 lutego 2014 na Starych Powązkach.W ostatniej drodze aktorki uczestniczyli m.in.prezes Związku Artystów Scen Polskich Olgierd Łukaszewicz,dyrektor Teatru Polskiego w Warszawie Andrzej Seweryn,Ignacy Gogolewski oraz Janusz Józefowicz,a w imieniu ministra kultury i dziedzictwa narodowego Bogdana Zdrojewskiego odczytano list kondolencyjny.Pogrzeb miał charakter katolicki zgodnie z życzeniem aktorki.
Spektakle(wybór)
Przed II wojną światową

• 1934 r."Nigdy nie można przewidzieć"jako Gloria
• 1934 r."Hamlet"jako Ofelia
• 1935 r."O Zmartwychwstaniu"jako Maria Magdalena
• 1935 r."Ptak"jako Burmistrzanka
• 1935 r."Król Lear"jako Regana
• 1935 r."Kordian"jako Strach/Wioletta
• 1936 r."Niedobra miłość"jako Mania
• 1936 r."Tessa"jako Antonina Sanger
• 1936 r."Lato w Nohant"jako Solange
• 1937 r."Cezar i człowiek"jako Lukrecja Borgia
• 1937 r."Szczygli zaułek"jako Blanka
• 1938 r."Noc listopadowa"jako Joanna
• 1938 r."Maskarada"jako Aleksandrine
• 1939 r."Koleżanki"jako Hela

Spektakle powojenne

• 1946 r."Papuga"jako Marta(reżyseria Juliusz Osterwa)
• 1946 r."Szkoła obmowy"jako Dorymena(reż.Karol Frycz)
• 1947 r."Oresteja"jako Kasandra(reż.Arnold Szyfman)
• 1948 r.wznowienie 1954 r."Cyd"jako Szimena(reż.Edmund Wierciński)
• 1948 r."Zakon krzyżowy"jako Ryngałła(reż.Janusz Warnecki)
• 1949 r."Wieczór Puszkinowski"(reż.J.Warnecki)
• 1949 r."Ostatnie dni"jako Natalia(reż.Józef Wyszomirski)
• 1950 r."Tai Yang budzi się"jako Tai Yang(reż.zespołowa)
• 1951 r."Intryga i miłość"jako Lady Milford(reż.Aleksander Bardini)
• 1952 r."Lalka"jako Izabela Łęcka(reż.Bronisław Dąbrowski)
• 1955 r."Miesiąc na wsi"jako Natalia Pietrowna(reż.Władysław Krzemiński)
• 1955 r."Intryga i miłość"jako Lady Milford(reż.Aleksandrowicz Gąssowski)gościnnie w Teatrze Polskim w Poznaniu
• 1956 r."Cyd"jako Szimena(reż.Ryszard Sobolewski)gościnnie w Teatrze Polskim w Poznaniu
• 1956 r."Święta Joanna"jako Joanna(reż.Bohdan Korzeniewski)
• 1958 r."Maria Stuart"jako Maria Stuart(reż.Roman Zawistowski)
• 1960 r."Don Carlos"jako Elżbieta Valois(reż.Władysław Hańcza)
• 1961 r."Pożądanie w cieniu wiązów"jako Abbie Putnam(reż.R.Zawistowski)
• 1962 r."Mariana Pineda"jako Mariana Pineda(reż.W.Hańcza)
• 1963 r."Borys Godunow"jako Maryna(reż.Henryk Szletyński)
• 1963 r."Kleopatra"jako Kleopatra(reż.Roman Niewiarowicz)
• 1964 r."Makbet"jako Lady Makbet(reż.Otto Axer)
• 1964 r."Pies ogrodnika"jako Diana de Belfior(reż.R.Niewiarowicz)
• 1965 r."Balladyna"jako Balladyna(reż.W.Krzemiński)
• 1967 r."Nawrócenie kapitana Brassbound"jako Lady Cecylia Waynflete(reż.Andrzej Szafiański)
• 1968 r."Wariacje na temat"jako Rose(reż.Jan Kulczyński)
• 1969 r."Intryga i miłość"jako Lady Milford(reż.Wanda Laskowska)
• 1971 r."Rzymska wiosna"jako Małgorzata Fuller(reż.Jerzy Rakowiecki)
• 1973 r."Gwiazda"jako Gwiazda(reż.Helmut Kajzar)gościnnie w Teatrze Stara Prochownia w Warszawie
• 1973 r."Moralność pani Dulskiej"jako Pani Dulska(reż.Krystyna Meissner)
• 1976 r."Maria Stuart"jako Elżbieta,królowa Anglii(reż.August Kowalczyk)
• 1979 r."Profesja pani Warren"jako Pani Warren(reż.K.Meissner)
• 1980 r."N.Andrycz przedstawia siebie..."(widowisko poetyckie)w Teatrze Stara Prochownia w Warszawie
• 1981 r."Karnawał"jako Małgorzata(reż.Józef Para)
• 1983 r."Maestro"jako Ksena(reż.Kazimierz Dejmek)
• 1985 r."Biesiada u hrabiny Kotłubaj"jako Hrabina Maria Kotłubaj(reż.Romuald Szejd)w Teatrze"Scena Prezentacje"w Warszawie
• 1986 r."Baba-Dziwo"jako Valida Vrana(reż.Mariusz Dmochowski)
• 1988 r."Lokaj"jako Starościna(reż.Andrzej Łapicki)
• 1990 r."Tango"jako Eugenia(reż.K.Dejmek)
• 1993 r."Ryszard III"jako Małgorzata(reż.Maciej Prus)
• 1994 r."Popołudnie kochanków"jako Katarzyna II(reż.Jan Bratkowski)
• 1995 r."Krzesła"jako Ona Stara(reż.M.Prus)
• 1997 r."Cocktail Party Julia"Pani Shuttlethwaite(reż.M.Prus)
• 1998 r."Wizyta starszej pani"jako Klara Zachanassian(reż.Zdzisław Wardejn)
• 2000 r."Lustro"jako Aktorka(reż.Tomasz Zygadło)
• 2001 r."Królowa i Szekspir"jako Elżbieta I,królowa Anglii(reż.Marcel Kochańczyk)w Teatrze na Woli im.Łomnickiego w Warszawie
• 2011 r."Polita"jako Sarah Bernhardt(reż.Janusz Józefowicz)Teatr Studio Buffo Warszawa
• 2012 r."Mecz małżeński"jako Marlene Teatr na Pohulance Wilno
• 2013 r."Włamywacz z lepszego towarzystwa"jako Amantka Teatr na Pohulance Wilno

Filmografia

Rok	Tytuł	Rola	Uwagi

1939"Uwaga,szpieg"(rola nieznana)film nieukończony,reżyseria:Eugeniusz Bodo  1950"Warszawska premiera"Maria Kalergis film historyczny,reżyseria:Jan Rybkowski  1954"Uczta Baltazara"tancerka Joanna d'Ursins film sensacyjny,reżyseria:Jerzy Zarzycki  1958"Dama kameliowa"Małgorzata spektakl telewizyjny,reżyseria:Adam Hanuszkiewicz  1959"Pani Bovary"Emma Bovary spektakl telewizyjny,reżyseria:Jerzy Gruza  1960"Judyta"Judyta spektakl telewizyjny,reżyseria:Stanisław Wohl  1961"Anna Karenina"Anna Karenina spektakl telewizyjny,reżyseria:Adam Hanuszkiewicz  1962"Pies ogrodnika"hrabina Diana de Belfor spektakl telewizyjny,reżyseria:Konrad Swinarski  1963"Panna bez posagu"Larysa spektakl telewizyjny,reżyseria:Jerzy Antczak  1964"Rosmersholm Rebeka West"spektakl telewizyjny,reżyseria:Henryk Szletyński  1965"Dym"Irina spektakl telewizyjny,reżyseria:Bogdan Turkan  "Pierścień wielkiej damy"hrabina Maria Harrys spektakl telewizyjny,reżyseria:Andrzej Szafiański  1966"Dzikie palmy"Charlotta spektakl telewizyjny,reżyseria:Ludwik René  "Oszukana"Róża spektakl telewizyjny,reżyseria:Ludwik René  "Powrót do Lizbony"Donna Catherin spektakl telewizyjny,reżyseria:Bogdan Turkan  1967"Miesiąc na wsi"Natalia spektakl telewizyjny,reżyseria:Bogdan Turkan  1968"Wachlarz Lady Windermere"Pani Erylnne spektakl telewizyjny,reżyseria:Bogdan Turkan  1969"Burza"Katierina spektakl telewizyjny,reżyseria:Jan Kulczyński  1970"Safona"Safona spektakl telewizyjny,reżyseria:Henryk Drygalski  1972"Dary magów"perukarka film obyczajowy,reżyseria:Walentyna Maruszewska  1973"Dom nad Loarą"Marie Requier spektakl telewizyjny,reżyseria:Henryk Drygalski  1975"Wiersze"aktorka spektakl telewizyjny,reżyseria:Wojciech Siemion  1976"Terrarium"Ona spektakl telewizyjny,reżyseria:Anna Minkiewicz  1977"Przed burzą"Nancy Astor spektakl telewizyjny, reżyseria: Roman Wionczek  1980"Kontrakt"Olga Aleksandrowa,kierowniczka baletu opery film dramatyczny,reżyseria:Krzysztof Zanussi  1988"Bez kurtyny"Dama spektakl telewizyjny,reżyseria:Zdzisław Wardejn  1991"Pępowina"Matka spektakl telewizyjny,reżyseria:Piotr Szulkin  1993"Mgła"Gwiazda spektakl telewizyjny,reżyseria:Mirosław Gronowski  1995"Słowik Warszawy"Patrycja spektakl telewizyjny,reżyseria:Ryszard Ber  "Siostra"Dama w czerni spektakl telewizyjny, reżyseria: Edward Dziewoński  1996"Już nie mogę przestać być damą"ona sama film dokumentalny,reżyseria:Jolanta Kessler  "Horror w Wesołych Bagniskach"Róża,teściowa Apolinarego horror komediowy,reżyseria:Andrzej Barański  1997"Sława i chwała"księżna Anna Bilińska(odcinek:4)serial telewizyjny,reżyseria:Kazimierz Kutz  2001"Na dobre i na złe"Jaszewska(odcinek:61)serial telewizyjny,reżyseria:Teresa Kotlarczyk  2008"Jeszcze nie wieczór"ona sama film dramatyczny,reżyseria:Jacek Bławut  "Serce na dłoni"matka Konstantego czarna komedia,reżyseria:Krzysztof Zanussi  2009"Aktorzy"ona sama film dokumentalny,reżyseria:Tomasz Wolski  2013"Zdjęcie od Nasierowskiej,czyli życie wielokrotnie spełnione"ona sama film dokumentalny,reżyseria:Tomasz Pijanowski

Odznaczenia i nagrody

• Nagroda im.Ireny Solskiej(2012 r.)
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski(1995 r.)
• Order Sztandaru Pracy I klasy(1959 r.)
• Order Sztandaru Pracy II klasy(1949 r.)
• Złoty Krzyż Zasługi(1953 r.)
• Medal 10-lecia Polski Ludowej(1955 r.)
• Medal 40-lecia Polski Ludowej(1985 r.)
• Złoty Medal"Zasłużony Kulturze Gloria Artis"(2008 r.)
• Odznaka tytułu honorowego„Zasłużony dla Kultury Narodowej”(1988 r.)
• Odznaka honorowa„Za Zasługi dla Warszawy”
• Nagroda FSRiR w Katowicach(1949 r.)
• Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds.Radia i Telewizji za rolę Larysy w przedstawieniu"Bez posagu"w Teatrze Telewizji oraz inne kreacje aktorskie w Teatrze TV i w Teatrze Polskiego Radia(1963 r.)
• Srebrna Maska(nagroda w plebiscycie czytelników"Expressu Wieczornego"trzykrotnie(1967,1968,1970 r.)
• Zasłużona dla Teatru Polskiego w Warszawie(1976 r.)
• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za wybitne osiągnięcia aktorskie(1977 r.)
• Nagroda specjalna„Gazety Wyborczej”na Kaliskich Spotkaniach Teatralnych za rolę Małgorzaty w przedstawieniu"Ryszard III"Williama Shakespeare'a w Teatrze Polskim w Warszawie(1994 r.)
• Nagroda publiczności na 35 Rzeszowskich Spotkaniach Teatralnych(1996 r.)
• Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy(2002 r.)
• Nagroda Literackiej Premiery Miesiąca(grudzień)za książkę"Bez początku,bez końca"(2003 r.)